Hướng dẫn sử dụng phần mềm thống kê Minitab từ A-Z cho người mới bắt đầu

Phần mềm thống kê Minitab là gì? Cách sử dụng phần mềm Minitab như thế nào? Bài viết dưới đây JYWSOFT sẽ giới thiệu từ A-Z về các tính năng và tác vụ thường được sử dụng nhất trong phần mềm Minitab phiên bản mới nhất, dựa trên tài liệu Getting Started with Minitab Statistical Software.

I. Bạn sẽ học được gì qua bài viết này?

1. Tổng Quan

Bài viết sẽ giới thiệu từ A-Z các tính năng và tác vụ thường được sử dụng nhất trong phần mềm Minitab phiên bản mới nhất:

• Khai thác dữ liệu bằng biểu đồ và trình bày kết quả
• Tiến hành phân tích thống kê
• Đánh giá chất lượng
• Phương án thử nghiệm
• Sử dụng shortcuts để tự động hóa các phân tích
• Import data vào Minitab từ các loại tệp khác nhau và chuẩn bị dữ liệu để phân tích

Lưu ý: Một số tính năng trong hướng dẫn này chỉ có sẵn trong ứng dụng trên máy tính desktop. Khi bạn sử dụng trên web app mà hệ điều hành chạy bằng Windows hoặc Mac, bạn có thể mở ứng dụng bằng desktop app để truy cập tất cả các tính năng mà bản quyền Minitab cung cấp.

2. Ví Dụ Trong Tài Liệu

Một công ty bán sách trực tuyến có ba trung tâm vận chuyển trong khu vực. Mỗi trung tâm vận chuyển sử dụng một hệ thống máy tính khác nhau để nhập và xử lý đơn hàng. Công ty muốn xác định hệ thống máy tính hiệu quả nhất và sử dụng hệ thống máy tính đó tại mỗi trung tâm vận chuyển. Thông qua ví dụ này, bài viết sẽ hướng dẫn bạn:

• Phân tích dữ liệu từ các trung tâm vận chuyển với phần mềm Minitab chính hãng.
• Tạo biểu đồ kiểm soát để kiểm tra xem quy trình của trung tâm vận chuyển có nằm trong tầm kiểm soát hay không.
• Thực hiện phân tích khả năng để kiểm tra xem quy trình có đang hoạt động trong giới hạn đặc điểm kỹ thuật hay không
• Thực hiện một thử nghiệm được thiết kế để xác định cách cải thiện các quy trình đó. Bên cạnh đó, bạn cũng sẽ học được cách sử dụng các lệnh phiên để tự động hóa các phân tích trong tương lai và cách nhập dữ liệu vào Minitab.

II. Giới thiệu phần mềm Minitab từ A-Z

1. Phần mềm Minitab là gì?

Phần mềm Minitab là giải pháp phân tích và thống kê số liệu hiệu quả, được sử dụng rộng dãi cho các doanh nghiệp có quy mô nhỏ, vừa và lớn. Minitab cung cấp 1 giải pháp nhanh chóng, hiệu quả cho mức độ phân tích cần thiết trong hầu hết các dự án six sigma. Hiện nay Minitab đã cho ra mắt phiên bản Minitab 2023 mới nhất.

2. Giao diện phần mềm Minitab

Mọi thứ bạn thấy trong giao diện Minitab là một phần trong project của bạn. Tùy theo project mà chúng ta sẽ xử lý các vấn đề theo các cách khác nhau. Giao diện Minitab bao gồm 5 thành phần chính bao gồm: 1. Navigator (Cửa sổ điều hướng), 2. Output pane, 3. Data pane (worksheets), 4. Command Line/History pane, 5. Thanh trạng thái (Status Bar). Cụ thể như sau
 

Giao diện phần mềm Minitab chính hãng

Navigator (Cửa sổ điều hướng)

Cửa sổ điều hướng trong Minitab chứa danh sách tiêu đề đầu ra (output titles) và tiêu đề báo cáo (report titles) trong project của bạn. Kết quả đầu ra và báo cáo được sắp xếp từ cũ nhất đến mới nhất, các mục mới tạo gần đây nhất ở cuối danh sách. Bấm chuột phải vào bất kỳ tiêu đề nào trong cửa sổ điều hướng “Navigator” để thực hiện các tác vụ sau::

• Mở output hoặc report trong chế độ xem split để so sánh kết quả outputs và dễ dàng kéo thả outputs trong báo cáo
• Đổi tên outputs và tên báo cáo. Tên có thể được cập nhật trong output pane.
• Gửi output hoặc report đến ứng dụng khác, như Microsoft® Word, Microsoft® PowerPoint, Minitab Engage™, hoặc Minitab Workspace®.
• Xóa analysis hoặc report khỏi project. Có thể hoàn tác hành động này từ menu Edit

Tip: Nếu project của bạn có nhiều trang tính (worksheets), bạn có thể xem danh sách output theo worksheet. Từ cửa sổ Navigator, bấm nút xổ xuống , click và chọn Group Commands by Worksheet

Output pane 

Hiển thị danh sách output pages và report pages trong project. Output pages hiển thị các loại như đồ thị hoặc bảng sau khi bạn chạy phân tích. Report pages sẽ hiển thị output mà bạn đã thu thập từ một hoặc nhiều output pages. Bạn có thể tạo và chỉnh sửa báo cáo với desktop app. Bạn cũng có thể mở và xem báo cáo trên web app. Từ output pane, bạn có thể thực hiện các tác vụ sau:

• Để tác động đến nội dung của tab, hãy nhấp vào tab, sau đó nhấp vào biểu tượng mũi tên chỉ xuống  bên cạnh tiêu đề đầu ra.
• Để tác động đến một bảng (table) hoặc đồ thị (graph) cụ thể, hãy nhấp vào biểu đồ hoặc bảng, sau đó nhấp vào biểu tượng mũi tên chỉ xuống .
• Để xem output bị ẩn, hãy bấm vào tiêu đề của output trong Navigator.

Tip: Để so sánh kết quả của hai bản phân tích hoặc báo cáo khác nhau, hãy bấm chuột phải vào kết quả thứ hai của bản phân tích hoặc báo cáo đó trong cửa sổ điều hướng Navigator và chọn Mở trong chế độ xem Phân tách (Open in Split View).

Data pane (worksheets)

Hiển thị các trang tính (worksheet) đang hoạt động. Có thể có nhiều trang tính trong data pane; tuy nhiên, Minitab sử dụng dữ liệu trong trang tính đang hoạt động để chạy phân tích. Tip: Để đổi tên bảng tính, nhấp đôi chuột vào tên trong tab trang tính.
Chú thích về Ô dữ liệu – Data pane: Data Pane chứa dữ liệu mà bạn sẽ phân tích trong Minitab. Dữ liệu được tổ chức thành một trang tính bao gồm các cột và hàng. Mỗi cột chứa dữ liệu cho một biến. Mỗi cột có một ID duy nhất bắt đầu bằng C (C1, C2, v.v.). ID cột được hiển thị ở đầu mỗi cột trong trang tính. Ô bên dưới ID cột chứa tên cột. Một trang tính có thể chứa tối đa 100 cột và 10.000 hàng. Worksheet có thể chứa các nội dung/ thành phần sau:

• A: Worksheet description indicator *
• B: Worksheet menu arrow
• C: Model indicator *
• D: Column description indicator *
• E: Column names
• F: Data

​

Command Line/History pane

Mặc định, pane này không được hiển thị. Đề hiển thị ngăn này, chọn View > Command Line/History. Nếu bạn đóng phần mềm Minitab trong khi ngăn này đang hiển thị, thì sẽ hiển thị lần tới.

• Command Line: Vị trí mà bạn có thể nhập hoặc dán ngôn ngữ lệnh để thực hiện phân tích.
• Lịch sử pane: Ngôn ngữ lệnh mà Minitab sử dụng để chạy phân tích. Bạn có thể chọn và sao chép dòng lệnh và lệnh con từ History pane và Command Line

Thanh trạng thái (Status Bar)

Sử dụng thanh trạng thái để hiển thị hoặc ẩn Navigator, data pane, output pane. Bạn cũng có thể phóng to hoặc thu nhỏ biểu đồ hoặc trang tính, tùy thuộc vào việc chọn data pane hoặc output pane.

• Bấm  để hiển thị hoặc ẩn Navigator.
• Bấm  để hiển thị cửa sổ đầu ra và cửa sổ dữ liệu cùng một lúc.
• Bấm  để chỉ hiển thị Data pane.
• Bấm  để chỉ hiển thị Output pane.

3. Định dạng dữ liệu (data types) trong phần mềm Minitab

Một worksheet của phần mềm Minitab chính hãng có thể chứa nhiều định dạng dữ liệu:

• Kiểu định dạng Dữ liệu số (Numeric data): Các con số, như 264 hoặc 5.28125.
• Kiểu định dạng Dữ liệu văn bản (Text data): Chữ viết, con số, khoảng trống, và các kí tự đặc biệt. như Test #4 hoặc North America.
• Kiểu định dạng Dữ liệu ngày/ giờ (Date/time data): Ngày, như Mar-17-2020, 17-Mar-2020, 3/17/20, or 17/03/20. Giờ, như 08:25:22 AM. Ngày/ giờ, như 3/17/20 08:25:22 AM hoặc 17/03/20 08:25:22.

4. Mở và kiểm tra một trang tính trong Minitab

Bạn cũng có thể mở một hoặc nhiều tệp có chứa dữ liệu, chẳng hạn như Microsoft Excel.  Khi bạn mở một tệp, bạn sao chép nội dung của tệp đó vào project Minitab hiện tại. Bất kỳ thay đổi nào mà bạn thực hiện với trang tính khi đang ở trong project không ảnh hưởng đến tệp gốc. Như ví dụ về nhà bán sách nêu ở trên, dữ liệu cho ba trung tâm vận chuyển được lưu trữ trong trang tính, ShippingData.MTW.

Lưu ý: Trong một số trường hợp, bạn cần chuẩn bị trang tính trước khi bắt đầu phân tích. Để biết thêm thông tin, tìm hiểu Importing and Preparing Data  (tại đây)

Mở tập dữ liệu, MTW.

Dữ liệu được sắp xếp theo cột, còn được gọi là các biến. Số cột và tên ở đâu mỗi cột.

Bảng tính dữ liệu trong tệp dữ liệu

Trong bảng tính, mỗi dòng thể hiện một đơn riêng lẻ cột bên dưới gồm thông tin sau:

• Trung tâm: tên trung tâm vận chuyển
• Đơn hàng: ngày giờ đơn hàng
• Nhận: ngày giờ nhận
• Ngày: thời gian giao hàng trong ngày
• Tình trạng: tình trạng giao hàng Đúng giờ cho thấy lô hàng sách được nhận đúng thời hạn.
• Đơn hàng cho thấy sách không thể giao đi bởi vì hiện không có tồn.
• Trễ hạn nghĩa là lô hàng sách được nhận trong 6 ngày hoặc hơn nữa sau khi đặt hàng.
• Khoảng cách: khoảng cách từ trung tâm vận chuyển đến địa điểm giao hàng

III. Hướng dẫn sử dụng phần mềm thống kê Minitab từ A-Z phần tiếp theo

Trong phần tiếp theo, bạn sẽ được hướng dẫn sử dụng đồ thị để kiểm tra dữ liệu về tính chính một cách thông thường và kiểm tra mối quan hệ  giữa các biến bằng phần mềm Minitab. Xem hướng dẫn sử dụng phần mềm thống kê Minitab phần tiếp theo tại đây.